Ben je niet in Nederland geboren? Dan is Nederlands niet je moedertaal. Als je hier al een tijdje bent, spreek je misschien al een paar woordjes Nederlands. Toch is je begrip van het Nederlands misschien nog niet zoals gewenst. In dat geval zit er niets anders op dan de Nederlandse taal leren. Wat dat betreft ben je hier aan het juiste adres. Deze pagina staat namelijk in het teken van NT2 en inburgering. We kijken eerst naar de definitie hiervan en gaan daarna in op de zes verschillende taalniveaus die we in Nederland kennen. We sluiten af met een aantal handige tips om je taalniveau te verbeteren.
Definitie van NT2 en inburgering
De meeste mensen hebben weleens van de begrippen NT2 en inburgering gehoord. Toch weet lang niet iedereen precies wat ze betekenen. Daarom leggen we hier eerst kort uit wat de definitie van NT2 en inburgering is. In principe zijn dit twee begrippen die met elkaar samenhangen. De term NT2 staat voor Nederlands als tweede taal. Oftewel: mensen die een andere moedertaal hebben dan Nederlands. Dergelijke mensen hebben een diploma Staatsexamen Nederlands als tweede taal (NT2) nodig als ze hier willen inburgeren. Aan de hand van dit examen wordt getoetst of een non-native Nederlander voldoende kennis heeft van de Nederlandse taal om hier te werken of te studeren.
De zes taalniveaus
Niet iedereen die Nederlands spreekt, beheerst de taal even goed. Zo heeft iemand waarvan Nederlands niet de moedertaal is, minder kennis van deze taal dan een native Nederlander. Daarom zijn er in totaal zes verschillende taalniveaus, te weten A1, A2, B1, B2, C1 en C2. In de tabel hieronder laten we aan de hand van luisteren, lezen, spreken en schrijven zien wat de verschillen zijn tussen deze taalniveaus.
| Niveau | Luisteren | Lezen | Spreken (productie) | Spreken (interactie) | Schrijven |
|---|---|---|---|---|---|
| A1 | Ik begrijp woorden en basiszinnen als mensen langzaam en duidelijk spreken. | Ik begrijp vertrouwde namen, woorden en (hele) eenvoudige zinnen. | Ik kan mijn omgeving en de mensen die ik ken omschrijven aan de hand van simpele uitdrukkingen en zinnen. | Ik ben in staat om deel te nemen aan een gesprek als de gesprekspartner langzaam spreekt en bereid is zinnen te herhalen of opnieuw te formuleren en mij helpt bij het formuleren. Ook kan ik eenvoudige vragen stellen en beantwoorden. | Het lukt mij om korte, eenvoudige zinnen te schrijven en ik ben in staat om op formulieren persoonlijke details in te vullen, zoals naam, adres, nationaliteit en geboortedatum. |
| A2 | Ik begrijp zinnen en veelvoorkomende woorden die betrekking hebben op mijzelf, de mensen om mij heen en mijn omgeving. Ook ben ik in staat om de belangrijkste zaken in korte, duidelijke boodschappen te volgen. | Het lukt me om korte en eenvoudige teksten te lezen en ik kan specifieke informatie vinden in advertenties, folders en menu’s. Tevens begrijp ik korte en simpele (persoonlijke) brieven. | Ik kan mijzelf, mijn familie, andere mensen en mijn werk/opleiding beschrijven met behulp van uitdrukkingen en zinnen. | Ik ben in staat om over eenvoudige en alledaagse zaken te communiceren. Ook kan ik kleine sociale gesprekken aangaan, maar ik heb nog niet voldoende kennis van de Nederlandse taal om het gesprek gaande te houden. | Ik kan korte notities en boodschappenlijstjes maken. Ook lukt het mij om een korte, persoonlijke brief te schrijven. |
| B1 | In duidelijk gesproken taal over vertrouwde zaken lukt het mij om de hoofdpunten te begrijpen. Daarnaast ben ik in staat om de hoofdpunten van radio- en tv-programma’s te volgen die over actualiteiten gaan als er langzaam en duidelijk gesproken wordt. | Ik begrijp teksten met woorden die ik dagelijks gebruik, evenals de beschrijving van gebeurtenissen, gevoelens en wensen in een (persoonlijke) brief. | Het lukt me om uitingen op een makkelijke manier aan elkaar te verbinden, waardoor ik in staat ben om bijvoorbeeld verwachtingen of ambities te beschrijven. Ook ben ik in staat om redenen en verklaringen te geven voor mijn meningen en plannen en kan ik een (simpel) verhaal vertellen. | Ik ben in staat om deel te nemen aan een gesprek over onderwerpen die voor mij vertrouwd zijn of waar ik interesse in heb, zonder dat ik mezelf heb voorbereid. | Het schrijven van een simpele, samenhangende tekst over een onderwerp van persoonlijk belang of waar ik vertrouwd mee ben, levert voor mij geen problemen meer op. Ook kan ik in (persoonlijke) brieven mijn ervaringen en uitdrukkingen beschrijven. |
| B2 | Het begrijpen van langere betogen of lezingen levert geen problemen meer op. Ik ben zelfs in staat om complexe redeneringen te begrijpen als ik vertrouwd ben met het onderwerp. Naast nieuws- en actualiteitenprogramma’s op radio en televisie begrijp ik ook de meeste films in het Nederlands. | Artikelen en verslagen lezen die betrekking hebben op mijn persoonlijke situatie gaat mij goed af, ook als de schrijver een bepaalde houding aan- of een bepaald standpunt inneemt. | Ik ben in staat om over een groot aantal onderwerpen waarin ik geïnteresseerd ben een duidelijke en gedetailleerde beschrijving te geven. Daarnaast kan ik een standpunt verklaren over een onderwerp en de voor- en nadelen benoemen. | Ik kan goed deelnemen aan een vloeiend en spontaan gesprek met native Nederlanders. Als de context vertrouwd is, ben ik ook in staat om deel te nemen aan een discussie en mijn standpunt duidelijk te maken en te ondersteunen. | Het schrijven van een duidelijke en gedetailleerde tekst over een onderwerp waarin ik geïnteresseerd ben, levert geen problemen meer op. Ook lukt het mij om een brief te schrijven waarin ik het persoonlijk belang van een gebeurtenis of ervaring aangeef. |
| C1 | Ondanks de ontbrekende structuur kan ik een langer betoog begrijpen, ook als de relaties impliciet in plaats van expliciet zijn. Bovendien hoef ik mij niet bijzonder veel in te spannen om Nederlandse radio- en tv-programma’s en films te begrijpen. | Lange, feitelijke teksten begrijpen levert geen problemen meer op en bovendien waardeer ik het gebruik van verschillende stijlen. Ook lange instructies en gespecialiseerde artikelen begrijp ik goed, zelfs als ze over een onderwerp gaan waar ik geen interesse in of ervaring mee heb. | Complexe onderwerpen kan ik duidelijk en gedetailleerd beschrijven. Hierbij ben ik in staat om subthema’s te integreren, specifieke standpunten te ontwikkelen en af te sluiten met een conclusie. | Ik hoef niet langer naar uitdrukkingen te zoeken om mezelf vloeiend en spontaan uit te drukken. Hierdoor ben ik in staat om het Nederlands flexibel en effectief te gebruiken voor verschillende doeleinden. Daarnaast kan ik ideeën en meningen formuleren en mijn bijdrage afstemmen op hetgeen andere deelnemers aan het gesprek zeggen. | Ik ben in staat om me goed, duidelijk en gestructureerd uit te drukken en kan redelijk uitgebreid mijn standpunten uiteenzetten. Het schrijven over complexe onderwerpen is niet langer een probleem en ik kan de tekst aanpassen aan de doelgroep. |
| C2 | Ik begrijp elke vorm van gesproken Nederlands zonder dat dit mij moeite kost. Dit is zelfs het geval als er in een snel tempo gesproken wordt. | Ik ben in staat om nagenoeg alle soorten teksten in geschreven Nederlands te lezen, zelfs als het complexe onderwerpen betreft. | Het presenteren van een duidelijke en goedlopende beschrijving in een stijl die bij de context past en aansluit op de doelgroep, levert geen problemen meer op. | Ik kan deelnemen aan ieder gesprek en elke discussie, doordat ik bekend ben met Nederlandse uitdrukkingen en spreektaal. Bovendien ben ik in staat om mezelf te herpakken als ik tegen problemen aanloop, zonder dat een gesprekspartner hier iets van merkt. | Ik kan duidelijk en vloeiend verschillende soorten teksten schrijven in een gepaste stijl. Het maakt niet uit of het om persoonlijke of complexe brieven, verslagen of artikelen gaat. Ik schrijf in een logische structuur, zodat de lezer weet waar ik het over heb en in staat is om dingen te onthouden. Bovendien kan ik samenvattingen schrijven. |
Verschillen qua niveau en het belang van het beheersen van elk niveau voor het dagelijks leven, werk en studie
Studeer en/of werk je in Nederland? Dan is het van belang om de bovenstaande taalniveaus te beheersen. Ondanks dat de gemiddelde Nederlander een aardig woordje Engels spreekt, is de voertaal in veel bedrijven en op veel scholen ‘gewoon’ Nederlands. Daarom is het belangrijk om Nederlands te leren als je hier wilt studeren en/of werken. Hoe hoger je taalniveau, des te makkelijker je kunt communiceren met studiegenoten en/of collega’s, zowel mondeling als schriftelijk. Hierdoor ben je beter in staat om je werk uit te voeren en vergroot je de kans dat je een Nederlandse studie haalt.
De NT2-examens
Ben je de afgelopen tijd druk geweest met Nederlands leren? Dan wil je mogelijk laten zien dat je voldoende kennis hebt van de Nederlandse taal en samenleving. In dat geval kun je een NT2-examen afleggen. Het examen dat je uiteindelijk maakt, hangt af van de leerroute die je volgt. In Nederland onderscheiden we de Onderwijsroute, B1-route en Z-route. Dit is het gevolg van de Wet inburgering 2021. De gemeente stelt samen met jou een Plan Inburgering en Participatie (PIP) op. Hierin wordt onder meer de leerroute vastgelegd.
Bij zowel de Onderwijsroute als de B1-route doe je examen op B1-niveau. Je maakt dan een Staatsexamen NT2, dit is de wettelijke norm. Wil je in Nederland werken of studeren op mbo-niveau? Dan maak je het Staatsexamen NT2 programma I (B1). Non-natives die op hbo- of universitair-niveau willen werken of studeren, leggen het Staatsexamen NT2 programma II (B2) af. Als je de Z-route volgt, leer je de Nederlandse taal op A1-niveau. Je doet in dat geval geen Staatsexamen NT2, maar de gemeente bepaalt welk examen je aflegt.
Inburgeringsexamen
Wie in wil burgeren in Nederland, legt het inburgeringsexamen af. Dit examen bestaat uit zeven onderdelen en je moet voor ieder onderdeel slagen om het inburgeringsexamen te halen. Je hoeft niet alle onderdelen op één dag te doen, want het is mogelijk om het examen in delen af te leggen. In de Wet Inburgering is geregeld dat het inburgeringsexamen uit de volgende onderdelen bestaat:
- Lezen op B1-niveau of hoger
- Luisteren op B1-niveau of hoger
- Schrijven op B1-niveau of hoger
- Spreken op B1-niveau of hoger
- Kennis van de Nederlandse maatschappij (KNM)
- Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP)
- Participatieverklaringstraject (PVT)
De onderdelen lezen, luisteren, spreken en kennis van de Nederlandse maatschappij werk je op de computer af. De vragen zijn allemaal in het Nederlands en gaan voornamelijk over filmpjes die je te zien krijgt. Het onderdeel schrijven wordt afgenomen met pen en papier. Je schrijft een brief, je vult een formulier in en je maakt zinnen af. Ook deze opdrachten zijn allemaal in het Nederlands.
De rol van de CEFR
De afkorting CEFR staat voor Common European Framework for References. In Nederland kennen we dit ook wel als Europees Referentiekader (ERK) voor Talen. Dit referentiekader - dat in 2001 gepubliceerd werd door de Raad van Europa - is ontwikkeld om de taalvaardigheid in een vreemde taal aan een van de zes taalniveaus te koppelen die we eerder op deze pagina al hebben beschreven. Mensen met niveau A1 of A2 zijn basisgebruikers, mensen met niveau B1 of B2 onafhankelijke gebruikers en mensen met niveau C1 of C2 zijn vaardige gebruikers.
Ben je NT2-docent? Dan is het CEFR voor jou een handig hulpmiddel, want hierin staan alle aspecten die van belang zijn bij het leren van een nieuwe taal. Je kunt het ERK bovendien gebruiken om leerdoelen te formuleren, lesactiviteiten te ontwikkelen en feedback te geven. Hierdoor ben je in staat om communicatief vreemdetalenonderwijs te geven aan leerlingen. Verwacht overigens niet dat de ERK een kant-en-klare lesmethode is, want dat is niet het geval. Het referentiekader doet namelijk een beroep op de professionele vaardigheden van jou als docent.
Het CEFR heeft niet alleen voordelen van NT2-docenten, maar ook voor NT2-studenten. Doordat zij ingedeeld worden in een van de zes taalniveaus, weten ze waar ze staan met betrekking tot het leren van een nieuwe taal. Het systeem kan bovendien inzicht geven in de vaardigheden waarin een NT2-student zich nog moet ontwikkelen om de Nederlandse taal goed onder de knie te krijgen.
Tips voor het verbeteren van je taalniveau
Heb je het taalniveau dat je nastreeft nog niet bereikt? Dan kun je het een en ander doen om je doel sneller te bereiken. Om jou hier een handje bij te helpen, hebben we tien tips voor het verbeteren van je taalniveau op een rijtje gezet.
Lees Nederlandstalige boeken
Wie Nederlands wil leren, doet er goed aan om boeken in deze taal te lezen. Door te lezen breid je jouw woordenschat namelijk snel uit en begrijp je de zinsopbouw beter. Heb je nog niet eerder een boek in het Nederlands gelezen? Begin dan niet te moeilijk, maar kies voor een boek dat je in je eigen taal ook al gelezen hebt. Je weet dan immers wat het verhaal is en dat maakt het vaak een stuk makkelijker om te begrijpen dan wanneer je een boek leest dat je niet kent. Zoek woorden die je niet begrijpt niet direct op, maar probeer eerst aan de hand van de context te achterhalen wat ze betekenen.
Kijk Nederlandse televisie
Houd je niet zo van lezen? Geen probleem, want er zijn genoeg andere manieren om je taalniveau te verbeteren. Zo kun je bijvoorbeeld Nederlandse televisie kijken. Kijk bijvoorbeeld het journaal in het Nederlands en probeer de nieuwsberichten te begrijpen. Je kunt je taalniveau ook verbeteren door Nederlandse films te kijken. Op deze manier vergroot je je woordenschat en leer je steeds meer over de Nederlandse taal.
Als je nog niet bijzonder veel kennis hebt van de Nederlandse taal, kan het zinvol zijn om de ondertiteling aan te zetten bij een film. Kies bij voorkeur voor een Nederlandse film en zet hierbij Nederlandse ondertiteling aan. Doordat je zowel leest als luistert, leer je om de schrijfwijze en uitspraak van Nederlandse woorden aan elkaar te koppelen. Dit heeft een positief effect op je begrip van de Nederlandse taal.
Luister naar Nederlandse radio of podcasts
Luister je graag naar de radio of ben je dol op podcasts? Dat komt goed uit, want op deze manier kun je jouw Nederlandse taalniveau namelijk ook verbeteren. Dit is alleen zinvol als je al enige kennis van de Nederlandse taal hebt. Wanneer je nog amper Nederlandse woorden kent, begrijp je waarschijnlijk niets van een radioprogramma of podcast in het Nederlands. Je kunt in dat geval elk woord opzoeken dat je niet begrijpt, maar dat maakt het er niet leuker op. Er zijn overigens ook podcasts die je helpen om de Nederlandse taal te leren. Dit is ook een goede manier om je taalniveau te verbeteren.
Oefen met de Nederlandse taal
‘Oefening baart kunst’ is een spreekwoord dat van toepassing is als je je taalniveau wilt verbeteren. Door veelvuldig te oefenen met het Nederlands, word je er namelijk steeds iets beter in. Er zijn verschillende manieren waarop je kunt oefenen met de Nederlandse taal. Online vind je bijvoorbeeld tal van oefeningen om Nederlandse woordjes of de Nederlandse grammatica te leren. Oefen je hier regelmatig mee? Dan verbetert je taalniveau mogelijk al snel.
Leg een woordenlijst aan
Hoe groter je woordenschat, des te makkelijker het is om je uit te drukken in het Nederlands of een gesprek aan te gaan met een native Nederlander. Overweeg daarom eens een woordenlijst aan te leggen. Iedere keer als je een nieuw Nederlands woord hoort, schrijf je deze voor jezelf op. Zet de betekenis er ook achter, eventueel (ook) in je moedertaal. Beperk je niet alleen tot het opschrijven, maar kijk ook regelmatig over de lijst heen. In dat geval krijg je de Nederlandse taal steeds meer onder de knie.
Kook een ‘Nederlands’ gerecht
Je verwacht misschien niet dat je beter kunt worden in de Nederlandse taal door te koken, maar dat is wel degelijk het geval. In plaats van een gerecht in je eigen taal te bereiden, kun je namelijk een ‘Nederlands’ gerecht koken. Maak bijvoorbeeld eens een typisch Nederlands gerecht als stamppot of poffertjes. Om het makkelijk te maken, kun je beginnen met een recept uit je eigen land en deze vertalen naar het Nederlands. Doordat je het recept al eens gemaakt hebt, weet je waarschijnlijk grotendeels wat je moet doen. Hierdoor is de kans dat je tegen problemen aanloopt minder groot dan wanneer je een ‘nieuw’ Nederlands recept kiest.
Verander de taalinstellingen van je apparaten
De kans is groot dat je een smartphone hebt. Omdat je dit apparaat waarschijnlijk een groot deel van de dag met je meedraagt, kun je hem inzetten om je Nederlandse taalniveau te verbeteren. Hoe? Door de taalinstellingen van je smartphone te veranderen in het Nederlands. Je breidt je Nederlandse woordenschat hiermee uit en bovendien leer je in het Nederlands denken door de taalinstellingen van apparaten te veranderen. Hierdoor bereik je vaak sneller een hoger taalniveau, waardoor je steeds beter wordt in de Nederlandse taal.
Praat met native Nederlanders
De beste manier om iets te leren is vaak door het gewoonweg te doen. Dit is voor het leren van een vreemde taal niet anders. Wil jij je Nederlandse taalniveau verbeteren? Dan is het verstandig om zo veel mogelijk met native Nederlanders te praten. In het begin verloopt de communicatie waarschijnlijk nogal stroef, maar je merkt vaak al snel vooruitgang als je regelmatig met Nederlanders praat. Als je deze tip toe wil passen, is het verstandig om een buddy te zoeken. Zo’n iemand helpt je om beter te worden in de Nederlandse taal en kan bovendien dienst doen als gesprekspartner.
Maak een ‘dagverslag’
Een dagboek bijhouden klinkt misschien als iets voor kinderen, maar toch is het voor volwassenen een goede manier om hun Nederlandse taalvaardigheid te verbeteren. Wen jezelf bijvoorbeeld aan dat je hierin dagelijks een kleine samenvatting van je dag schrijft in het Nederlands. Op deze manier word je (veel) sneller vertrouwd met de taal. In het begin moet je waarschijnlijk nog de vertaling van bepaalde woorden opzoeken, maar na enige tijd lukt het je mogelijk om het hele dagverslag zonder hulpmiddelen te schrijven. In dat geval weet je dat je op de juiste weg bent voor wat betreft Nederlands leren.
Ga ook aan de slag met de uitspraak
Wie zijn Nederlandse taalniveau wil verbeteren, moet niet vergeten om ook met de uitspraak te oefenen. Helaas storten veel non-natives zich vooral op het uitbreiden van hun Nederlandse woordenschat. Op zich is dit niet verkeerd, maar het is net zo belangrijk om te weten hoe je Nederlandse woorden uitspreekt. Als je een woord verkeerd uitspreekt, kijkt een native Nederlander je misschien vragend aan. Leg je voor jezelf een woordenlijst aan of schrijf je iedere dag een Nederlands verslag in een dagboek? Oefen dan direct ook met de uitspraak. Op deze manier sla je twee vliegen in één klap, waardoor je sneller beter wordt in Nederlands.