Wat verstaan we onder internationalisering?

Internationalisering betekent dat grenzen tussen landen steeds minder een barrière vormen voor onderwijs, werk en communicatie. Studenten volgen opleidingen in het buitenland, bedrijven werken wereldwijd samen en via internet is internationale interactie dagelijks. In veel gevallen is Engels daarbij de standaardtaal, omdat het wereldwijd de meest gebruikte lingua franca is. Maar internationalisering gaat verder dan alleen Engels: ook talen van buurlanden en regionale talen krijgen een nieuwe rol.

Waarom wordt internationalisering vaak met Engels geassocieerd?

Engels is wereldwijd de taal die het vaakst wordt gebruikt in wetenschap, technologie en internationale handel. Daarom wordt het vaak gezien als dé taal van internationalisering. Universiteiten bieden steeds meer Engelstalige opleidingen aan en veel bedrijven schakelen standaard over naar Engels in internationale communicatie. Toch is deze focus op Engels maar een deel van het verhaal: in grensregio’s of in specifieke sectoren zijn Duits, Frans of Spaans vaak minstens zo belangrijk.

De gevolgen van internationalisering voor buurtalen

In Nederland en Vlaanderen leidt internationalisering soms tot een onderschatting van de rol van buurtalen. Terwijl Engels overal aanwezig is, blijken Duits en Frans vaak juist van praktisch belang:

Duits: Duitsland is de grootste handelspartner van Nederland. Een goede beheersing van de Duitse taal opent deuren in de industrie, techniek en zakelijke dienstverlening.
Frans: Voor Vlaanderen en delen van Nederland is Frans cruciaal in handel, toerisme en cultuur. Bedrijven die actief zijn in België, Frankrijk, Luxemburg of delen van Afrika hebben baat bij werknemers die Frans beheersen.

Toch neemt de aandacht voor buurtalen in het onderwijs af, wat leidt tot een spanningsveld: terwijl de vraag naar deze talen toeneemt, daalt het aanbod van mensen die ze goed spreken.

Wat betekent internationalisering voor de positie van het Nederlands?

De dominantie van Engels in onderwijs en wetenschap roept de vraag op of het Nederlands voldoende zichtbaar en bruikbaar blijft. In Nederland wordt steeds vaker gediscussieerd over de verengelsing van universiteiten. Voorstanders benadrukken dat Engels toegang biedt tot een internationale gemeenschap, terwijl tegenstanders vrezen dat kennisontwikkeling in het Nederlands achterblijft. Het Nederlands blijft echter essentieel voor maatschappelijke cohesie en voor communicatie binnen overheid, zorg en onderwijs. Internationalisering vraagt dus om een balans: Engels waar het moet, Nederlands waar het kan.

Hoe beïnvloedt internationalisering taalidentiteit en cultuur?

Taal is nauw verbonden met identiteit. Wanneer Engels of andere talen dominanter worden, kunnen mensen zich zorgen maken over het behoud van hun moedertaal. Tegelijkertijd kan meertaligheid juist verrijkend werken: door meerdere talen te beheersen, vergroot je niet alleen je communicatieve vaardigheden, maar ook je culturele bewustzijn. Internationalisering biedt dus kansen om culturele bruggen te slaan, maar stelt ook eisen aan hoe we onze eigen taal koesteren.

Welke rol speelt meertaligheid in een internationale samenleving?

In een wereld waarin internationalisering de norm is, wordt meertaligheid steeds belangrijker. Wie naast Engels ook Duits, Frans of Spaans beheerst, heeft vaak een voorsprong op de arbeidsmarkt. Bovendien toont onderzoek aan dat meertaligheid cognitieve voordelen heeft: het verbetert probleemoplossend vermogen, multitasking en culturele sensitiviteit. Voor bedrijven kan meertaligheid een doorslaggevende factor zijn bij onderhandelingen en klantrelaties.

Het onderwijs kan vroegtijdig inspelen op internationalisering

Het onderwijs speelt een sleutelrol in hoe goed we voorbereid zijn op een internationale toekomst. Naast een stevige basis in het Engels, is er behoefte aan meer aandacht voor buurtalen en andere wereldtalen. Scholen en universiteiten die tweetalige of meertalige programma’s aanbieden, geven studenten een bredere taalbasis. Dit vergroot niet alleen hun internationale kansen, maar versterkt ook hun positie op de lokale arbeidsmarkt, zeker in sectoren die intensief met buurlanden samenwerken.

Internationalisering in het bedrijfsleven

Voor bedrijven betekent internationalisering vaak dat communicatie in meerdere talen onvermijdelijk is. Engels is handig voor overkoepelende communicatie, maar lokale talen zijn vaak doorslaggevend voor vertrouwen en klanttevredenheid. Een Duitse zakenpartner voelt zich sneller serieus genomen wanneer je Duits spreekt; hetzelfde geldt voor Franstalige klanten. Bedrijven die investeren in vertaling, tolken en taaltraining onderscheiden zich en vergroten hun internationale succes.