Vertalen in het nieuws

Vertalen, een branche waar men weinig over hoort, maar toch aanzienlijk is. Te denken valt aan de inmense vraag alleen al uit de Europese instellingen in Brussel, omdat elke lidstaat recht heeft op het aanhoren van de debatten in de eigen taal, evenals de schriftelijke stukken in de eigen taal. Toch komt zo nu en dan een nieuwsbericht door over vertalen, welke wij graag even willen delen.

Een woord van betekenis

Een paar weken geleden was er lichtelijke beroering in binnen christelijk Nederland. Ellen ten Wolde promoveerde aan de Radboud Universiteit Nijmegen op de eerste zin van de Bijbel. Waar iedereen dacht dat de eerste zin ‘ In den beginne schiep God de Hemel en de Aarde' was, scheen de oorspronkelijke tekst in het Hebreeuws niet uit te gaan van scheppen, maar van scheiden. Het Hebreeuwse woord ‘ Bara' betekent dus toch echt wat anders dan hetgeen waarmee het tot nu toe was vertaald. Hoe een klein foutje qua vertalen toch nog van grote nieuwswaarde kan zijn.

Aanleveren van een vertaling

Ook de Welshmen kunnen opmerkelijke nieuwsfeitjes genereren. Dat het Welsh een aparte taal is wel redelijk bekend, dus dat Engelse ambtenaren voor het vertalen van verkeersborden een vertaalbureau inschakelden is niet meer dan logisch. Dat wil in sommige gevallen alsnog misgaan, er was een geval waarbij het vertaalbureau wel Welshe tekst aanleverde toevallig, maar dat het een Welshe zin was met het verzoek tot het aanleveren van de te vertalen tekst. De ambtenaren die dit bericht hadden ontvangen, dachten dat dit al de vertaling was van het verkeersbord en lieten het pardoes op het verkeersbord zetten. Enkele weken na plaatsing van het bord kwamen bij de gemeente die verantwoordelijk was voor de plaatsing van het verkeersbord foto's en opmerkingen binnen waardoor de ambtenaren door hadden dat ze met hun fout in elk geval voor hilariteit hadden gezorgd.

Foute vertalingen

Ook in de ondertitelingsbranche is de kwaliteit van vertalen een gespreksonderwerp. Steeds vaker wordt door filmmaatschappijen gekozen voor een vertaalbureau ergens uit Azie omdat deze vertalers nu eenmaal veel en veel goedkoper zijn. Echter willen deze vertalers nogal eens de culturele context van een uitspraak niet vatten. Een voorbeeld: ‘ Jim is een Vietnam-veteraan' werd vertaald door ‘ Jim is een dierenarts uit Vietnam‘. Leuk gevonden, maar toch niet helemaal de bedoeling. Een ander voorbeeld is wat pikanter. "Wij hanteren een nultolerantie tegen seksistische grappen" van Uma Thurman in My super ex-girlfriend werd in het Taiwanees vertaald met "Wij stellen hoge eisen wat betreft seksistische grappen".

Dit was slechts een klein overzichtje van een paar losse feitjes over vertalen die het nieuws hebben gehaald. Foute vertalingen zijn vaak nog wel hilarisch, ze kunnen ook pijnlijk zijn. Vertaalbureau Perfect probeert deze zaken goed bij te houden, om zelf ook scherp te blijven om missers te voorkomen. Dit is een van de vele manieren om de kwaliteit van vertalen gewaarborgd te houden.