‘Buongiorno’, ‘arrivideci’, ‘si’, ‘no’ en ‘grazie mille’. Of je nu regelmatig vakantie viert in Italië of niet, grote kans dat je deze woordjes weleens gehoord of gezien hebt. Misschien weet je zelfs wel wat ze betekenen. Vind je het Italiaans een mooie taal en houd je bovendien van de Italiaanse cultuur? Dan ben je hier aan het juiste adres, want in deze tekst staan 62 feitjes en weetjes over Italië, de Italiaanse taal en de cultuur van dit Zuid-Europese land op een rijtje.
11 historische feiten over Italië
Italië is één van de populairste vakantielanden binnen Europa. Jaarlijks trekken er tientallen miljoenen mensen naartoe, waaronder een groot aantal Nederlanders. Veel van hen weten maar weinig over de historie van dit land. Zonde, want Italië heeft een rijke geschiedenis. Om je hier wat meer over bij te brengen, hebben we hier een aantal historische feiten over Italië uitgelicht.
De naam ‘Italië’ is waarschijnlijk afkomstig van het Griekse woord ‘Italoi’. De oude Grieken gebruikten dit als naam om het volk aan te duiden dat Vitulus - de god in de vorm van een kalf - aanbad.
Italië wordt ‘pas’ sinds 1861 officieel erkend als land. Voorheen bestond het uit verschillende staten. Sindsdien de erkenning is het Italiaans de officiële taal.
De Enotriërs waren rond de 11e eeuw voor Christus de eerste bewoners van Italië. Nadat dit volk uit dit land verdween, kwamen er talloze andere stammen, waaronder de Romeinen, Etrusken, Latijnen, Kelten, Sardiniërs en Grieken.
Met 58 werelderfgoederen staat Italië qua aantal bovenaan de werelderfgoedlijst van UNESCO. Het Colosseum, het historische stadscentrum van Napels, de Amalfische kuststreek, de Etna, de Dolomieten en Venetië zijn voorbeelden van erfgoederen die een plekje op deze lijst hebben bemachtigd.
De Italiaanse vlag is gebaseerd op de Franse, maar dan met andere kleuren. Elke kleur heeft zijn eigen betekenis. De groene linkerbaan vertegenwoordigt de Italiaanse bergen en weiden, de witte middenbaan de sneeuw op de bergen en de rode rechterbaan het vergoten bloed van de soldaten tijdens de oorlog.
Volgens de mythe werd de Italiaanse hoofdstad Rome op 21 april in het jaar 753 voor Christus gesticht door de tweeling Romulus en Remus. Archeologen zijn echter van mening dat de stad in vier stappen gesticht is. Dit gebeurde volgens hen in de 10e, 8e, 6e en 4e eeuw voor Christus.
In de stad Bologna vind je de oudste universiteit ter wereld. De Universiteit van Bologna werd in 1088 opgericht en is sindsdien continu in bedrijf geweest.
De eerste echte pizzeria ter wereld werd in 1830 geopend in Napels.
De papieren krant is rond 1556 ontstaan in Venetië. De machthebbers van toen lieten nieuwswaardigheden destijds maandelijks op papier drukken.
Italië kent twee autonome gebieden: Vaticaanstad en San Marino. Vaticaanstad is de kleinste onafhankelijke staat ter wereld en wordt geheel omsloten door Rome. San Marino is de oudste nog bestaande constitutionele republiek ter wereld en ligt in de buurt van de populaire badplaats Rimini.
De toren van Pisa staat al scheef sinds hij gebouwd werd. Architecten ontdekten dit tijdens de bouw van de eerste drie verdiepingen. De ongelijke zetting van de fundering op de zachte grond wordt hiervoor als belangrijkste oorzaak genoemd.
13 feitjes over het Italiaans
Waar je ook komt in Italië, er wordt praktisch overal Italiaans gesproken. De taal heeft - net als het land zelf - overigens ook een bijzonder rijke geschiedenis. Wil je graag wat meer weten over het ontstaan van het Italiaans en de dialecten die er gesproken worden? Of wil je graag Italiaans leren? Lees dan vooral verder, want hieronder vind je een aantal leuke feitjes over het Italiaans.
De Italiaanse taal stamt officieel af van het Florentijnse dialect, dat in de 14e eeuw in de regio Toscane gesproken werd. Dit dialect vindt zijn oorsprong in het verbasterde Latijn.
Net als het Frans, Portugees, Roemeens en Spaans is het Italiaans een Romaanse taal die afstamt van het Latijn. Van alle talen die nu nog gesproken worden, lijkt het Italiaans hier nog het meest op.
Doordat er in iedere streek een eigen taal gesproken wordt, kent de Italiaanse taal meer dan 30 lokale talen en dialecten. Enkele bekende voorbeelden hiervan zijn het Napolitaans, Milanees, Siciliaans, Sardijns en Romaans.
Sommige Italiaanse dialecten lijken in geen velden of wegen op elkaar. Als Italianen uit een andere regio in hun eigen dialect een gesprek voeren, begrijpen ze elkaar soms niet of nauwelijks.
Het Italiaanse alfabet bestaat uit minder letters dan het Nederlandse alfabet, namelijk 21 om 26. De letters ‘j’, ‘k’, ‘w’, ‘x’ en ‘y’ komen niet voor in het Italiaanse alfabet. Ze worden uitsluitend gebruikt in leenwoorden.
Het Italiaans is voor zo’n 55 miljoen mensen hun moedertaal. In totaal zijn er pakweg 68 miljoen mensen die de Italiaanse taal spreken.
Italiaans wordt in minder landen gesproken dan Spaans, Frans en Duits. Dit komt vooral doordat het land ‘pas’ op 17 maart 1861 erkend werd. Het is de officiële voertaal in de autonome regio’s San Marino en Vaticaanstad, maar ook in een deel van Zwitserland. Daarnaast wordt er in sommige buurlanden Italiaans gesproken, zoals in Frankrijk, Malta, Griekenland, Kroatië en Slovenië.
Italiaans is een fonetische taal. Dit wil zeggen dat de uitspraak als uitgangspunt wordt gebruikt bij de spelling.
In de Italiaanse taal wordt onderscheid gemaakt tussen woordgeslachten. Dit betekent dat er zowel mannelijke als vrouwelijke woorden zijn.
Naast woorden maken Italianen veel gebruik van handgebaren om zich uit te drukken. Deze gebaren kunnen soms zo duidelijk zijn dat er geen woorden nodig zijn. Een Italiaan kent praktisch alle handgebaren, maar een ‘buitenlander’ zal er waarschijnlijk maar weinig van begrijpen.
Veel Italiaanse woorden hebben meerdere betekenissen. De exacte betekenis van een woord hangt vaak af van de context waarin deze gebruikt wordt.
Sommige Italiaanse woorden lijken op een Nederlands woord, maar betekenen iets anders. ‘Cantina’ lijkt veel op het Nederlandse ‘kantine’, maar betekent ‘kelder’. Dit soort woorden staan ook wel bekend als falsi amici, oftewel valse vrienden.
Het Italiaans is tweemaal uitgeroepen tot officiële taal van Italië: in 1925 door Mussolini en in 1947 in de eerste grondwet van de Republiek Italië.
13 weetjes over Italiaans eten
De Italiaanse keuken is vrijwel overal ter wereld populair. Begrijpelijk, want wie houdt er nu niet van een goede pizza, een verse pasta of een overheerlijke tiramisu? Italianen zijn zelf - hoe kan het ook anders - dol op hun eigen keuken. Er zijn alleen een aantal dingen die je moet weten over Italiaans eten, zeker als je er zo nu en dan op vakantie gaat. Hieronder hebben wij een aantal dingen voor je opgesomd die je zeker moet weten over Italiaans eten.
De lunch is de belangrijkste maaltijd van de dag. Traditioneel bestaat deze uit drie gangen. De eerste gang bevat vaak koolhydraten (soep of pasta) en de tweede juist eiwitten (vis, vlees, groente). Een Italiaanse lunch wordt afgesloten met een dessert.
Antipasti heeft niets met pasta te maken, maar is de benaming voor een traditioneel Italiaans voorgerecht met kleine hapjes, zowel warm als koud. Voorbeelden hiervan zijn: vleeswaren, olijven, kazen, zongedroogde tomaten en bruschetta. Antipasti wordt vaak gegeten voor de eerste gang en is bedoeld om honger op te wekken.
Italianen beschouwen hun ‘gelato’ - noem het zeker geen ijs als je in Italië bent - als het beste ijs ter wereld. In de basis worden er dezelfde ingrediënten gebruikt, alleen verschilt de samenstelling. Zo bevat gelato meer melk dan room en dat zorgt voor een lager vetpercentage. Bovendien wordt het langzamer gedraaid dan ‘normaal’ ijs, waardoor de textuur zachter is.
Italianen hebben een hekel aan pizza Hawaii. In hun ogen is het een doodzonde om fruit op een pizza te doen. Ben je op vakantie in Italië? Bestel dan liever geen pizza Hawaii, maar ga liever voor een traditionele Margherita of Marinara. Anders krijg je misschien te maken met de onderstaande situatie:
Wat voor een pizza Hawaii geldt, geldt eigenlijk ook voor een spaghetti bolognese. Deze saus wordt in Italië vooral geserveerd bij bredere pasta’s, zoals tagliatelle, of gebruikt in lasagnes, maar hoort volgens Italianen absoluut niet bij spaghetti.
In de Italiaanse keuken wordt veel gekookt met tomaten. Daarom verbaast het je vast niet dat de tomatensaus afkomstig is uit Italië. Het eerste recept voor deze saus verscheen al in 1692 voor het eerst in een kookboek.
Het is je waarschijnlijk wel bekend dat Italianen gek zijn op pasta. Zo gek zelfs dat ze er jaarlijks per persoon gemiddeld 24 kilo van eten. Ter vergelijking: de gemiddelde Nederlander eet zo’n 12 kilo pasta per jaar. Een behoorlijk verschil dus!
Pasta wordt niet alleen in Italië veel gegeten, maar ook in de rest van de wereld. Dit heeft ervoor gezorgd dat er inmiddels talloze pastasoorten zijn. Het is niet bekend hoeveel het er exact zijn, maar het zijn er in ieder geval meer dan 600.
Iedere Italiaanse regio heeft zijn eigen culinaire specialiteiten. Er worden niet alleen verschillende ingrediënten gebruikt bij het koken, maar er zit ook verschil in de bereidingswijze. Hierdoor kan een gerecht in de ene regio heel anders smaken dan in de andere.
Als je pasta bestelt, kan het zijn dat er een beetje saus overblijft. Laat dit niet liggen, maar ‘veeg’ het op met een stukje brood. Dit lijkt misschien ongebruikelijk, maar in Italië is het een compliment voor de chef als het bord helemaal leeg terugkomt naar de keuken.
Pizza werd vroeger vooral gezien als eten voor de armen. Tot 1830 - toen de eerste pizzeria zijn deuren opende in Napels - werd het alleen op straat verkocht.
Het verhaal gaat dat tiramisu per ongeluk is ontstaan. Tijdens het maken van vanille-ijs zou een Italiaanse restauranthouder per ongeluk mascarpone in de kom met eieren en suiker hebben laten vallen.
Een Italiaan zal je vervloeken als jij je spaghetti snijdt. In plaats daarvan prik je een aantal slierten op je bord of lepel aan je vork. Draai hier vervolgens net zolang rondjes mee tot het een bolletje wordt en stop deze vervolgens in je mond.
10 gewoonten, normen en waarden in Italië
Italianen hebben de nodige gewoonten en vinden normen en waarden ontzettend belangrijk. Het is handig om hiervan op de hoogte te zijn, zeker als je regelmatig in dit Zuid-Europese land te vinden bent. Om het overzichtelijk te houden, zie je in het onderstaande lijstje wat de belangrijkste gewoonten, normen en waarden in Italië zijn.
Italianen begroeten elkaar met een kus op de wang. In het noorden worden vaak twee kussen gegeven, in het zuiden doorgaans drie. Deze begroeting wordt niet alleen voor familieleden gebruikt, maar ook voor kennissen en zakelijke contacten.
Als je aan tafel zit, liggen je handen op schoot en niet op tafel. Italianen leggen hun handen enkel op tafel tijdens het eten. Het is niet gebruikelijk om je ellebogen (ook) op tafel te laten rusten.
Begin niet direct met eten zodra het is opgediend, maar wacht tot degene die gekookt heeft aan tafel zit of zegt dat je mag beginnen. Dit is een teken van beleefdheid.
Was je handen niet alleen nadat je naar het toilet bent geweest, maar ook voordat je aan tafel gaat. Italianen hechten namelijk veel waarde aan hygiëne.
Winkels en restaurants in grote delen van Italië sluiten tussen de middag hun deuren voor een siësta. In de grotere, toeristische plaatsen is dit vaak niet het geval, maar in kleinere plaatsen gebeurt dit meestal nog wel.
Het is gebruikelijk om een cadeautje mee te nemen als je bij een Italiaan thuis wordt uitgenodigd. Een kleinigheidje is vaak al voldoende, zoals een fles wijn of een bosje bloemen.
Te laat komen is voor Italianen de normaalste zaak van de wereld. Zij komen liever te laat dan te vroeg.
Respect en beleefdheid zijn belangrijk voor een Italiaan. Zij begroeten iemand met een kus op de wang en/of een handdruk. Daarnaast zeggen ze altijd ‘grazie’ (bedankt) en prego (alsjeblieft) om beleefd over te komen.
De meeste Italianen zijn gelovig (katholiek) en hechten hier veel waarde aan. Ze gaan veelvuldig naar de kerk en bidden meestal voor het eten.
Naar de kerk gaan met blote schouders of zichtbare knieën is ‘not done’ in Italië. Zorg er daarom voor dat je altijd iets bij je hebt om deze lichaamsdelen te bedekken als je van plan bent een kerk te bezoeken.
15 feitjes die je mogelijk niet wist over Italië
Een typisch Italiaans ontbijt bestaat uit een espresso of cappuccino met een croissant.
Cappuccino wordt in Italië nooit gedronken na 11 uur in de ochtend. De melk zou volgens Italianen te zwaar zijn voor de maag.
Tijdens het drinken van een espresso is het gebruikelijk om te blijven staan.
In plaats van versnipperd papier bedoelen Italianen versuikerde amandelen als ze het over ‘confetti’ hebben. Deze krijg je in Italië cadeau bij een bruiloft.
In Rome wonen honderdduizenden katten.
Als je in Italië - al dan niet per ongeluk - een kat doodt, kan dit je 10.000 euro kosten. Je kunt er bovendien maximaal drie jaar celstraf voor krijgen.
In Italië vind je drie actieve vulkanen: de Etna, de Stromboli en de Vesuvius.
De espressomachine werd in 1884 uitgevonden door de Italiaan Angelo Moriondo.
De batterij werd in 1799 uitgevonden in Italië door Alessandro Volta.
De oudste bank ter wereld - De Banca Monte dei Paschi di Siena - werd in 1472 opgericht en is nog steeds in gebruik.
In de regio’s Süd-Tirol is het Duits - naast het Italiaans - een co-officiële taal. In de regio Valle d’Aosta geldt dit voor het Frans.
In Italiaanse zinnen kan de persoonsvorm weggelaten en met de zinsbouw gespeeld worden. Dit brengt uitdagingen met zich mee bij Italiaans vertalen. Doordat het Italiaans een Romaanse taal is en Nederlands een Germaanse taal, zijn er bovendien grammaticale verschillen.
Wie in Rome is, moet zeker eens een muntje over zijn schouder in de bekende Trevi fontein gooien. Volgens de legende keer je bij één muntje nog eens terug in Rome, kom je bij twee muntjes de liefde van je leven tegen en ga je trouwen bij drie muntjes.
Jaarlijks wordt er meer dan één miljoen euro uit de Trevi-fontein gevist. Dit geld wordt aan een goed doel gedoneerd.
De populaire chocopasta Nutella komt uit Italië. Toen de cacao in 1949 schaars was, voegde Pietro Ferrero hazelnoten toe aan zijn pasta met suiker. Doordat er minder cacao nodig was, kon hij zijn pasta blijven maken.